Strefa zdrowia / Energia w płynie czyli o napojach energetyzujących

Napoje energetyzujące, podobnie jak kawa czy herbata, są używką, dlatego ich spożywanie nie jest obojętne dla naszego organizmu. Energetyki są bardzo popularne zarówno wśród osób dorosłych, jak i dzieci czy młodzieży. Produkty te zawierają przede wszystkim cukry proste oraz związki aktywne biologicznie, do których należy m.in. kofeina, przez co spożywane w nadmiarze, sprzyjają występowaniu tzw. chorób dietozależnych głównie otyłości, próchnicy zębów, cukrzycy typu II czy chorób serca. Warto podkreślić, że napoje energetyzujące nie są wskazane dla osób poniżej 16 roku życia, jednak ich dostępność, brak świadomości oraz moda powodują, że sięgają po nie coraz młodsze dzieci. Dlatego warto wiedzieć jak napoje energetyzujące wpływają na nasze zdrowie oraz co tak naprawdę możemy w nich znaleźć.

Na początku warto podkreślić różnicę między napojami energetyzującymi a energetycznymi (izotonikami). Napoje energetyzujące to produkty przeznaczone dla osób, które narażone są na zwiększony wysiłek fizyczny bądź umysłowy – powinny zawierać związki, które przeciwdziałają powstawaniu uczucia zmęczenia oraz zwiększają wytrzymałość organizmu, koncentrację czy metabolizm. Podstawową funkcją energetyków jest pobudzenie organizmu. Dlatego ich głównym składnikiem są węglowodany proste oraz związki aktywne: kofeina, tauryna, guarana, inozytol oraz witaminy z grupy B. Napoje energetyczne są natomiast skierowane dla osób wykonujących ciężką pracę fizyczną bądź sportowców. Są znacznie bogatsze w cukier, oprócz niego dostarczają elektrolity, które organizm traci wraz z potem podczas wysiłku fizycznego Rolą izotoników nie jest pobudzenie ale wyrównanie stężenia glukozy we krwi, nawodnienie organizmu, co jednocześnie zwiększa ilość energii, siły oraz zwiększa wytrzymałość.

Napoje energetyzujące działają natychmiast. Warto podkreślić, że produkty te nie nawadniają organizmu, dlatego ich efekt jest krótkotrwały (tak jak zjedzenie batonika czy wypicie mocnej kawy) i w konsekwencji bardzo szybko powraca uczucie zmęczenia oraz obniża się koncentracja, co sprawia, że chętnie sięgamy po następną puszkę czy butelkę napoju.

Spożywanie energetyków oprócz zwiększonego ryzyka występowania niektórych chorób wymienionych na początku artykułu, niesie ze sobą także negatywne skutki psychiczne. Spożywanie dużych dawek kofeiny (obecnej w tych napojach) zwłaszcza przez dzieci zaburza prawidłowy sen, co z kolei obniża nastrój, powoduje osłabienie, a także zaostrza objawy astmy oskrzelowej. Bardzo niebezpieczne jest zwłaszcza łączenie napojów energetyzujących z alkoholem (pobudzają działanie innych używek) – znacznie częściej niż w przypadku spożywania samego alkoholu dochodzi do zatrucia organizmu czy też prowadzenia samochodu „pod wpływem”. Energetyki mogą powodować również odwodnienie, bóle głowy, insulinooporność, zwiększenie ciśnienia tętniczego oraz zaburzenia neurologiczne.

Z tego względu należy ograniczać stosowanie napojów energetycznych, zwłaszcza przez młodzież. Całkowicie zakazane powinny być natomiast w przypadku dzieci, kobiet w ciąży i karmiących.