Strefa zdrowia / Fitoskładniki - superodżywcza moc roślin

Fitoskładniki to naturalnie występujące w roślinach substancje mające za zadanie ich ochronę m.in. przed szkodliwym działaniem środowiska, infekcjami grzybiczymi czy wirusowymi. Umożliwiają przetrwanie roślin w środowisku naturalnym. Przykładem mogą być czerwone i jasnozielone pigmenty (barwniki) występujące naturalnie w warzywach (np. pomidorach) i owocach (np. truskawkach) pochłaniające, a tym samym unieszkodliwiające promieniowanie ultrafioletowe działające na rośliny. Innym przykładem są substancje aromatyczne obecne w czosnku, cebuli czy porze chronią je przed wirusami i grzybami.

Dlaczego fitoskładniki są tak istotne dla naszego organizmu?
Fitoskładniki zapewniają również ochronę naszemu organizmowi, poprzez swoje lecznicze i profilaktyczne działanie. Są to roślinne substancje aktywne wykazujące działanie korzystne dla zdrowia. Wiele z nich ma właściwości antyoksydacyjne (np. witamina C, flawonoidy), zabezpieczające organizm człowieka przed szkodliwym działaniem wolnych rodników – odpowiedzialnych za degenerację m.in. przedwczesne starzenie, zaćmę czy choroby serca i nowotwory. Do najlepiej poznanej grupy związków aktywnych biologicznie zaliczamy przede wszystkim flawonoidy, karotenoidy i niektóre witaminy.

Przed czym mogą nas chronić i gdzie możemy je znaleźć?
Związki biologicznie aktywne tzw. fitoskładniki obecne są przede wszystkim w warzywach, owocach i nasionach. Polifenole (głównie flawonoidy) to silne antyoksydanty występujące np. w cebuli, jabłkach, winogronach, zielonej herbacie, gryce, czerwonym winie oraz ziołach – w lipie, głogu czy czarnym bzie). Ich rola w organizmie człowieka łączy się bezpośrednio z działaniem przeciwutleniającym:

• Mają właściwości antyastmatyczne i antyalergiczne
• Mogą obniżać poziom cukru we krwi u osób z cukrzycą
• Chronią cholesterol przed utlenieniem
• Działają przeciwbakteryjnie i antywirusowo
• Chronią DNA przed uszkodzeniem spowodowanym promieniowaniem ultrafioletowym
• Hamują rozwój choroby wieńcowej
• Ograniczają rozwój i przerzuty nowotworów

Kwercetyna także należąca do flawonoidów – obecna w jabłkach, winogronach, cebuli i herbacie chroni przed zmianami rakowymi w komórkach oraz przed chorobami serca.

Likopen (zaliczany do przeciwutleniaczy) to czerwony barwnik obecny w pomidorach, mogący zapobiegać chorobom serca i rakowi prostaty. Należy do karotenoidów.

Beta-karoten to także barwnik należący do grupy karotenoidów, obecny głównie w pomarańczowych roślinach – morelach, dyni, marchwi czy papryce zapobiega m.in. rakowi płuc.

Saponiny występujące m.in. w cebuli, czosnku czy aloesie chronią przed infekcjami, nowotworami oraz podwyższonym poziomem cholesterolu całkowitego we krwi.

Izotiocyjany, które znajdziemy w kapuście, brokułach i brukselce mogą zapobiegać rakowi płuc.

Terpeny to substancje zapobiegające powstawaniu wrzodów oraz próchnicy zębów, których źródłem są m.in. pomarańcze i grejpfruty.

Tylko naturalne pożywienie może dostarczyć nam odpowiedni kompleks fitoskładników, dlatego tak ważne jest aby w naszej codziennej diecie nie zabrakło warzyw i owoców, których działanie sprowadza się m.in. do ograniczenia powstawanie wielu chorób dietozależnych.