Strefa zdrowia / Jak uporać się z anemią?

Anemia, inaczej niedokrwistość to zbyt niskie stężenie czerwonych krwinek (erytrocytów) oraz hemoglobiny we krwi. Według norm WHO (światowej Organizacji Zdrowia) niedokrwistość to stan, gdy poziom hemoglobiny spada poniżej 130 g/l u mężczyzn, u kobiet i dzieci w wieku od 6 do 14 lat – poniżej 120 g/l, u kobiet w ciąży i dzieci do lat 6 – poniżej 110 g/l.

Objawem jest przede wszystkim zmęczenie, brak energii, obniżona koncentracja, senność a także kołatanie serca, bóle głowy, szumy w uszach, nudności, brak apetytu czy biegunka. Przyczyna natomiast, tkwi w za małej podaży żelaza i/lub witaminy B12, nieprawidłowym wchłanianiu tych składników z przewodu pokarmowego oraz ich zwiększonym zapotrzebowaniu. Wyróżniamy dwa rodzaje anemii – z powodu niedoboru żelaza oraz spowodowaną niedoborem witaminy B12.

Bardzo ważnym czynnikiem w leczeniu, a także zapobieganiu powstawania niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza jest właściwa dieta. Z tego względu istotne jest zwiększenie podaży produktów zawierających żelazo łatwoprzyswajalne: drobiu, ryb, jaj oraz chudego mięsa (cielęciny, chudej wołowiny oraz chudej wieprzowiny-szynki, polędwicy).

Produkty roślinne zawierają pewne ilości żelaza, jednak jest ono gorzej wchłaniane. Źródłem żelaza małoprzyswajalnego są: buraki, warzywa strączkowe, warzywa liściaste (szpinak, sałata), brokuły, ziemniaki, marchew, kalafior, ziarna zbóż, śliwki, morele (świeże i suszone), maliny, truskawki, brzoskwinie i inne.

Na podstawie danych wiadomo, iż przyswajanie żelaza ze szpinaku wynosi 1%, z sałaty 4%, z kukurydzy 3% i z pszenicy 5%, podczas gdy z produktów zwierzęcych – więcej – z ryb 11%, a z mięsa cielęcego 22%.

Wegetarianie i osoby niespożywające mięsa powinny więc komponować dietę w ten sposób, aby była ona źródłem Fe i innych składników krwiotwórczych (kwasu foliowego, witaminy B12, miedzi czy kobaltu), pochodzących z roślin.

Równie ważne jest odpowiednie łącznie ze sobą produktów spożywczych. Niedobory żelaza mogą być związane z wypijaniem nadmiernych ilości herbaty, czy kawy. Kofeina w nich obecna, zmniejsza bowiem wchłanianie przez nasz organizm żelaza. Należy, więc ograniczyć picie kawy i herbaty w czasie posiłków. Zawierają one także inne związki hamujące wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego.

Również spożywanie dużej ilości produktów przetworzonych może doprowadzić do anemii – podczas obróbki tracimy większość witamin i składników mineralnych obecnych w produktach spożywczych.

Oprócz żelaza w diecie należy uwzględnić produkty będące źródłem:

• Miedzi, cynku i kobaltu - owoce morza, warzywa strączkowe, produkty pełnoziarniste, orzechy, groch, czosnek, pomidory, awokado, polędwicę, jajka, pestki dyni, kapustę, grzyby oraz cykorię – biorą udział w tworzeniu erytrocytów, a kobalt dodatkowo wchodzi w skład witaminy B12
• Witaminy C – papryka czerwona, brukselka, natka pietruszki, brokuły, pomidory, owoce- porzeczki, maliny, czereśnie, cytrusy i truskawki – zwiększa ona znacznie wchłanianie żelaza (nawet 2 - 3-krotnie) – także z produktów roślinnych
• Witaminy B6 i B12 – mięso, wątroba, żółte sery, produkty pełnoziarniste, kasze, orzechy, płatki śniadaniowe, ryby, awokado, ziemniaki czy banany – biorą udział w tworzeniu czerwonych krwinek
• Kwasu foliowego – zielone warzywa, fasola, produkty pełnoziarniste, sok pomarańczowy – jego niedobór może powodować niedokrwistość megaloblastyczną
• Witaminy E – kiełki pszenicy, oleje, orzechy, migdały, ziarna słonecznika, zielone warzywa liściaste, pieczywo razowe, pełnoziarniste makarony, gruboziarniste kasze – warunkuje prawidłowy przebieg procesów krwiotwórczych
• Molibdenu – produkty pełnoziarniste, ryż, nasiona roślin strączkowych, mleko i jego przetwory, jajka, szpinak, pietruszka, pomidory – warunkuje prawidłowe wykorzystanie żelaza