Przypraw i dopraw
W dzisiejszych czasach rzadko korzystamy z pojedynczych przypraw. Powód? Nie zawsze wiemy do czego i jak je zastosować. W wyniku tego bardzo często sięgamy po gotowe mieszanki przypraw, np do kurczaka, ryb, bigosu... Należy jednak pamiętać, że tego rodzaju kompozycje mogą zawierać dużo dodatków chemicznych (np. wzmacniacze smaku) oraz sól. Ważne, abyśmy byli świadomi, że oprócz właściwości smakowych przyprawy mają także właściwości tarwienno- lecznicze i inne. Ułatwiają trawienie, a zarazem odtruwają organizm, lecząc go. Wzmagają wydzielanie soków trawiennych, ułatwiaja trawienie tłuszczów pobudzając wydzielanie żółci z wątroby.
O właściwościach trawiennych przypraw można sie najłatwiej przekonać na zdrowym czy chorym żółądku. Wystarczy zjeść porcję kapusty bez przyprawy i porcję z kminkiem, majerankiem czy cząbrem. Podobnie z grochem czy grochówką, z surówkami i innymi potrawami, które zaliczane są do ciężkostrawnych i dlatego powinny być podawane z odpowiednimi przyprawami. To, w jaki sposób po zastosowaniu przypraw radzi sobie nasz żołądek świadczy, że są one dla naszego układu trawiennego nieodzowne.
Najpopularniejsze przyprawy:
Majeranek
Jako przyprawa w kuchni: stosowany jest do dań ciężkostrawnych, np. grochu, fasolówki, żurku, flaków, tłustych mięs. Jest wyśmienity do produkcji wędlin, pieczonych mięs, a także służy jako dodatek do sosów i gotowanych warzyw. Warto mieć na uwadze, że potrawy przyprawia się majerankiem dopiero pod koniec gotowania.
Właściwości lecznicze: wewnętrzne stosowanie wskazane jest w leczeniu astmy, bezsenności, migrenie, kurczach mimicznych, kurczach dróg oddechowych, w niezrównoważeniu psychicznym, w nieżytach żołądka i jelit. Pomaga przy zapaleniu tętnic, niedrożności nosa i przy problemach w oddychaniu, zaflegmieniu płuc, kolce jelitowej oraz przy braku apetytu.
Zastosowanie zewnętrzne wskazane jest przy nerwobólach reumatycznych, w ogólnym osłabieniu, przewlekłym zapaleniu zatok bocznych nosa.
Kminek
Przyprawa stosowana do sałatek, past, świetnie komponuje się również z pieczonym jabłkiem Nadaje wyjątkowy smak i aromat serom smażonym i innym tłustym potrawom oraz wypiekom, takim jak chleb, paluszki czy paszteciki. Kminek warto zastosować także do zup, np grzybowej, kapuśniaku.
Właściwości lecznicze: stosuje się go w przypadku bóli brzucha. Bardzo dobrze wpływa na poprawę apetytu. Działa mlekopędnie u matek karmiących. Kminek elimnuje gazy powstałe z powodu nadmiernych procesów gnilnych w jelitach.
Cząber ogrodowy
Przyparwę tą stosuje się do już ugotowanych potraw. Świeżym cząbrem jak i suszonym można przyprawiać potrawy z fasoli, fasolki szparagowej i innych roślin strączkowych. Suszone zioło dodaje się do grzybów (oprócz pieczarek), gotowanych ryb, zup rybnych, smażonych śledzi, do sałatek mięsnych, drobiu, steków, kiełbasy, kotletów, a także do pieczonych ziemniaków, ogórków kwaszonych, kalafiora, kiszonej kapusty, potraw z sera.
Cząber ma wiele niedocenianych własciwości leczniczych - działa moczopędnie, pobudza czynności żoładka, intelektu i prace kory nadnerczy. Dzięki zawartości karwakrolu cząber ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgnilne, przeciwzaplne. Działa przeciwrobaczycowo zwłaszcza u dzieci. Reguluje też perystaltykę jelit i ułatwia przyswajanie pokarmu. Dodany do potraw ciężkostrawnych niweluje wzdęcia i nadfermentację jelit. Zwalnia napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Można go stosować również w zapaleniu oskrzeli. Zewnętrznie leczy czyraki, stłuczenia, ukąszenia owadów oraz wrzody.
Estargon
Estragon jest ziołem zupełnie niedocenianym w naszej kuchni. Zawiera prowtamine A i wit C. Jest bardzo dobrą przyprawą trawienną do zup i sosów. Wyśmienicie pasuje szczególnie do kurczaka pieczonego, kurczaka w śmietanie, baraniny. Nadaje charakter podrobom, golonce, boczkowi wieprzowemu i wędlinom. Świeżymi posiekanymi liśćmi estragonu można przyprawić drób, jaja, mięsa i wszystkie rodzaje sałatek. Można ich używać do przygotowania masła ziołowego. Ze wzgledu na smak można go stosowac w diecie bezsolnej.
Jako środek leczniczy estragon wzmacnia żołądek. Jego napar jest wykorzystywany przy nerwicy żołądka i stanach nieżytowych dróg trawiennych
Pietruszka
Jest dobrym, naturalnym źródłem karotenu (prowitaminy A), witamin B1, B2, B6, PP i C, jak również zawiera spore ilości żelaza i innych minerałów. W związku z tym pietruszka jest dobrym środkiem odżywczym i uzupełnieniem do naszej codziennej diety. Jest znakomitym dodatkiem do sosów w postaci surowego, drobno utartego korzenia (w zimie) lub drobno pokrojonego liścia (w lecie). Posiekana zielenina jest świetnym dodatkiem do kanapek z czosnkiem, dodatkowo neutralizuje jego zapach. Liście pietruszki nadają świetny smak i aromat zupom, duszonym mięsom, plackom z cząbrem. Posiekane świeże listki pietruszki świetnie komponują się z daniami z ryb i owoców morza.
Korzeń pietruszki ma działanie trawienne, napotne oraz moczopędne. Przy chorobach przewodu moczowego czy zapaleniu pęcherza należy koniecznie dodawać go do surówek. Jest stosowany w leczeniu wzdęć oraz dolegliwości reumatycznych. Pietruszka jest również ceniona jako promotor miesiączki, pomaga zarówno w wywołaniu spóźnionej miesiączki, jak również łagodzi bóle menstruacyjne.
Jak wynika z powyższych przykładów przyprawy podnoszą walory smakowe i wizualne posiłków, jak również są lekiem na nasze dolegliwości zdrowotne. Warto zatem przy przygotowywaniu posiłków uwzględnić te cenne dla naszego zdrowia niezbędniki kulinarne. Są przede wszystkim naturalne i stosując je w swojej kuchni nie trzeba będzie korzystać ze środków farmakologicznych na gazy czy wzdęcia.
