Najczęstsze przyczyny nadwagi i otyłości
Bardzo często zaczynamy stosować diety odchudzające bez wcześniejszego przygotowania i wyeliminowainia na stałe swoich błędów żywieniowych. Sięgamy po przykładową dietę, stosujemy się do niej miesiąc- dwa, po czy wracamy do dawnych nawyków żywieniowych – tak powstaje efekt jojo i zwiększa się nasza frustracja oraz niechęć do stosowania diet.
Wielu z nas tłumaczy czasem swoją nadwagę lub otyłość obciążeniem genetycznym – rodzice i dziadkowie od zawsze mieli problemy z masą ciała, a więc naturalnym jest, że ja również, już taka nasza uroda. Nic z tych rzeczy! Otóż nadwaga, a w konsekwencji otyłość może być uwarunkowana zarówno genetycznie jak i środowiskowo. Oznacza to, że styl życia (zwłaszcza odżywianie oraz poziom aktywności fizycznej) ma ogromny udział w ilości gromadzonych przez nas zbędnych kilogramów. Nie można jednak lekceważyć wpływu czynników genetycznych, które również są odpowiedzialne za zwiększoną masę ciała. Mówimy tu zarówno o skłonności do występowania otyłości oraz o rzadkich chorobach spowodowanych mutacjami genów.
Czynniki genetyczne mogą mieć wpływ m.in. na tempo naszej podstawowej przemiany materii, apetyt, preferencje dotyczące wyboru produktów bogatych w cukier i/lub tłuszcz czy wydzielanie niektórych hormonów i neuroprzekaźników. Geny są jednak odpowiedzialne jedynie w około 25-40% za naszą sylwetkę, pozostałe 60-75% to czynniki środowiskowe, na które mamy bezpośredni wpływ. Co więcej, nieprawidłowy styl życia np. stosowanie tzw. diet cud, które nadmiernie ograniczają kalorie, objadanie się, brak aktywności fizycznej czy spożywanie nieprawidłowo skomponowanych posiłków, w których przeważają produkty tłuste i przetworzone – może spowodować ujawnienie się genów otyłości. Geny powodują nie tylko skłonność do występowania otyłości, ale także mogą znacznie przyczynić się do powstawania efektu jojo – jednym słowem utrudniają skuteczną walkę ze zbędnymi kilogramami. Nieprawidłowy styl życia wpływający na występowanie nadwagi i otyłości to przede wszystkim brak lub niska aktywność fizyczna, nadużywanie alkoholu i niewłaściwa dieta.
Do najczęściej popełnianych przez nas błędów żywieniowych należą:
- spożywanie zbyt małej liczby posiłków (1-2 posiłki w ciągu dnia),
- nieregularnego spożywanie posiłków (w tym opuszczanie I i II śniadania),
- zbyt długie przerwy między poszczególnymi posiłkami (przekraczające 5-6 godzin),
- pojadanie między posiłkami produktów o wysokiej wartości energetycznej i/lub produktów mało wartościowych,
- zbyt częste spożywanie słodyczy, produktów typu fast-food, mięsa i wędlin zawierających dość duże ilości tłuszczu,
- zbyt mała ilość płynów wypijanych w ciągu dnia (poniżej 1,5 l płynów – nie tylko wody, ale także różnego rodzaju herbat bez cukru),
- wybieranie niewłaściwych płynów (słodzonych, gazowanych, napojów, nektarów),
- nietraktowanie przekąsek jako posiłek (wszystko co jemy i pijemy, co dostarcza nam kalorii nasz organizm odbiera jako posiłek),
- jedzenie niewystarczających ilości kalorii w ciągu dnia (często nie pokrywająca podstawowej przemiany materii – energii potrzebnej do pokrycia podstawowych potrzeb życiowych – oddychania, krążenia),
- zbyt późne spożywanie kolacji (ostatni posiłek możemy jeść na około 2-3 godziny przed snem – powinien być to posiłek lekki),
- zbyt obfity ostatni posiłek (wilczy głód wieczorami powoduje, że po obfitej obiadokolacji mamy chęć na słodycze lub inne niezdrowe przekąski)
- monotonna dieta, niedostarczająca odpowiednich ilości witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego.
Nadwaga i otyłość to najczęściej wynik niedożywienia, stwierdzenie to brzmi niewiarygodnie, gdyż najczęściej ludzie otyli kojarzą się nam z ogromną ilością wchłanianego przez nich pożywienia. Tymczasem, pomimo dostarczania ogromnych ilości pokarmu, są oni niedożywieni na poziomie komórkowym.